چالش جهش های ویروسی،پیش روی واکسن های کرونا

به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر علیرضا ناجی با اشاره به چرخش گونه های مختلف ویروس کرونا (covid۱۹) در دنیا اظهار کرد: در چند ماه اخیر چهار گونه متفاوت و جدید ویروس از خانواده کرونا ویروس ها در دنیا شناسایی شده است.

وی با اشاره به این که اخیرا ژاپن یک سویه جدید از ویروس کرونا را در چهار مسافری که از برزیل وارد توکیو شده‌اند، شناسایی کرده افرود: کرونا ویروسی که اخیرا دیده شده با مدل های که در انگلیس و آفریقا شناسایی شده متمایز است.

عضو هیئت علمی دانشگاه  علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: تاکنون مشخص شده انواع جدید کرونا ویروس های انگلیسی، آفریقای جنوبی و برزیلی نسبت به سویه‌های شناسایی شده در اوایل همه‌گیری قابلیت شیوع و گسترش بیشتری دارند.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی با بیان این که گونه های مختلف کرونا خاستگاه خانوادگی و خویشاوندی جدای از یکدیگر دارند اظهار کرد: ممکن است این گونه های جدید جهش های مشترکی داشته باشند ولی هر کدام جهش های خاص و ویژه خود را نیز دارند.

 استاد تمام ویروس شناسی پزشکی خاطرنشان کرد: مهمترین نوع ویروس‌ جهش‌ یافته کرونا ۵۰۱.V۲نام دارد، این ویروس برای نخستین بار ماه اکتبر در آفریقای جنوبی شناسایی شد و پس از آن به چند کشور دیگر از جمله بریتانیا و فرانسه منتقل شد، قابلیت انتشار بسیار بالا و عفونت زایی بیشتر از جمله ویژگی های این گونه جدید است.

وی در ادامه با اشاره به گونه جهش یافته ۵۰۱.v۱  ویروس کرونا که اکنون VOC ۲۰۲۰۱۲/۰۱نامیده می‌شود نیز توضیح داد: این گونه جهش یافته نیز پس از شناسایی در جنوب انگلیس به سرعت در سراسر انگلستان گسترش یافت و هم اکنون در بیش از ۶۰ کشور سراسر جهان از جمله ایران شناسایی شده، قابلیت انتشار بسیار بالا نیز یکی از مهمترین ویژگی های این واریانت است.

 دکتر ناجی با تاکید بر این که بنظر می رسد  ویروس جهش یافته بریتانیایی بیماری زایی وخیم تری را ایجاد کرده خاطرنشان کرد: بیماری زایی در این گونه جدید ویروس کرونا خصوصا در گروه های سنی پایین ترافزایش پیدا کرده است به شکلی که  در ایران هم موج جدیدی از بیماری در جوان تر ها و افراد زیر ۲۰ سال مشاهده می شود.

کرونای جهش یافته آفریقایی و شکل گیری موج دوم کرونا در آفریقای جنوبی

گونه جهش یافته کرونای آفریقای جنوبی یکی دیگر از مواردی بود که دکتر ناجی به آن اشاره کرد و گفت: به طور کلی موج دوم کرونا در دنیا به این واریانت مربوط می شود به شکلی که علاوه بر تغییراتی که در موتاسیون ۵۰۱.v۱  این گونه ایجاد شده، دو متاسیون دیگر نیز در ژن اسپایک این ویروس تغییر کرده، که نتیجه مطالعات اولیه در مورد نوع جهش یافته ویروس کرونا در آفریقای جنوبی نشان می‌دهد این گونه از نوع شناخته شده سایر ویروس های کرونا مسری‌تر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه  علوم پزشکی شهید بهشتی مهمترین تفاوت ژنتیکی کرونای آفریقای جنوبی با بریتانیایی را حذفی درموقعیت  ۶۹ و ۷۰ ویروس بریتانیایی عنوان کرد و افزود: در ویروس جهش یافته آفریقای جنوبی این حذفها در پس زمینه ژن اسپایک ویروس دیده نمی شود.

 جهش های کرونا می تواند برنامه های واکسیناسیون را تحت تاثیر قرار دهد

رییس مرکز تحقیقات ویرس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  مهمترین نگرانی جامعه علمی و محققان را میزان اثرگذاری واکسن های مقابله با کرونا ذکر کرد و هشدار داد: جهش های کرونا می تواند برنامه های واکسیناسیون را تحت تاثیر قرار داده و شرایط را پیچیده تر کند.

وی با اشاره به این که تحقیقات جدید نشان می دهد برای مقابله با ویروس کرونای جهش یافته آفریقای جنوبی شاید یک یا دو نوع واکسن فعلی در جهان که کفایت ایمنی زایی بالایی دارند موثر باشند و نیازمبرمی به طراحی و تولید واکسن های جدیدتر وجود دارد توضیح داد: به گفته پژوهشگران، بقیه واکسن ها که کفایت ایمنی زایی پائینی دارند نمی توانند براحتی در مقابل جهش های این ویروس مقاومت لازم را در بدن افراد ایجاد کنند چرا که جهش های نوع جدید ویروس کووید، معروف به ۵۰۱Y.v۲یا B۱۳۵۱، مقاومت بسیار بالاتری نسبت به انواع غیرجهش یافته ویروس کرونا دربرابرآنتی بادی و پادتن ها خنثی کننده دارد.

دکتر ناجی در ادامه از جهش تازه کرونا در بیمارستانی در باواریای آلمان خبر داد و افزود: این سویه جدید با کمک تست های کرونایی روی بیماران شناسایی شد و متخصصان در حال تحقیق و مطالعه درباره این گونه جدید و به دنبال آن اثرگذاری و مقاومت  ژنتیکی واکسن ها در برابرآن هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  با بیان این که نگرانی درباره جهش های سویه های مختلف کرونا همچنان وجود دارد خاطرنشان کرد: کشف و شناسایی چندین گونه جهش یافته کرونا از جمله انگلیسی، آفریقای جنوبی و برزیلی، در جامعه بین المللی موجی از بیم و نگرانی را  درباره قدرت سرایت بیشتر و ابهاماتی پیرامون اثربخشی واکسن های تولید شده در مقابل این گونه های جدید این ویروس، برانگیخته است.

دکتر ناجی با اشاره به این که کاهش مقاومت پادتن ها مستقیما اثربخشی واکسن ها را کاهش می دهد تاکید کرد: در حال حاضر شرکت های دارویی و واکسن سازی تحقیقات گسترده ای را در این حوزه آغاز کرده اند. شرکت مدرنا با انجام آزمایشات لازم به این نتيجه رسیده است که واکسن آنها کفایت ۸۹ درصدی در برابر واریانتهای جدید بریتانیایی را دارد. اما به دلیل هشدارهای انجمن های علمی مبنی بر شواهد کاهش ۶ الی ۸ برابری عملکرد بعضی از آنتی بادی های خنثی کننده در برابر سویه جدید آفریقای جنوبی، دست به طراحی واکسن جدیدی بر علیه واریانت های جدید زده که در حال حاضر در حال انجام کارآزمایی بالینی آن به روشهای کوتاه مدت و بلند مدت هستند. از طرفی میزان اثر بخشی واکسنهای جانسون – جانسون و  آسترازنکا-آکسفورد درآفریقای جنوبی در برابر واریانت آفریقای جنوبی با کسب اطلاعات در بین جمعیتی بالغ بر ۴۰ هزار نفر در آفریقای جنوبی که قبلا در کارآزمایی بالینی این ۲ کمپانی شرکت کرده بودند نیز  آغاز شده است و اطلاعات آن در چند روز آینده به اطلاع عموم خواهد رسید.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  با اعلام این مطلب که نتیجه تحقیقات گواه این مهم است که ایمنی جمعی ناشی از عفونت طبیعی کرونا نمی تواند تضمینی برای کاهش بار بیماری باشد خاطرنشان کرد: به طور مثال علیرغم همه گیری ۷۶ درصدی کرونا در شهر مانوس ایالت آمازون برزیل بازهم ویروس کووید به صورت لجام گسیخته ای در این کشوردر حال چرخش است و همچنان قربانی می گیرد.

 تیر خلاص کرونا؛ به ایمنی جمعی حاصل از عفونت طبیعی نمی توان دل خوش کرد

وی با بیان این که با عفونت طبیعی نمی توان جامعه را در برابر کرونا ایمن کرد افزود: سویه ها و جهش های شناسایی شده  جدید کرونا در دنیا بر این مهم تاکید دارد که نمی توان به عفونت های طبیعی و به دنبال آن ایمنی در برابر کرونا دل خوش کرد.

 رییس مرکز تحقیقات ویرس شناسی دانشگاه  علوم پزشکی شهید بهشتی هشدار داد: در واقع تمامی یافته ها درباره کرونا این موضوع را گوشزد می کند که باید دولت ها و مردم اهتمام بیشتری به شروع برنامه واکسیناسیون و توجه بیشتربه موارد کنترلی و رعایت پروتکل ها داشته باشند.

وی با بیان این که رسیدن جامعه به کاهش موارد ابتلا و به دنبال آن افول موارد مرگ و میر به دنبال عفونت های طبیعی سرابی بیش نیست برنامه ریزی برای اجرای طرح واکسیناسیون عمومی را خواستار شد.

دکتر ناجی گفت: چرخش و تغییرات جدیدی که در ساختار ژنتیکی کرونا ایجاد می شود مهر تاییدی به این فرضیه است که به هر میزان اجازه دهیم ویروس کووید ۱۹ در جمعیت بیشتری در گردش باشد به همان میزان فرصت بیشتری برای تغییر در طبیعت خواهد داشت.

این استاد دانشگاه یادآور شد: بیماری زایی بیشتر و جولان کرونا می تواند برنامه های درمانی و واکسیناسیون ما را بیش از پیش تحت تاثیر قرار دهد.

دکتر ناجی با بیان این که مراجع ذیصلاح بهداشتی، دولت ها و کشورها باید اهتمام بیشتری به به تقویت زیرساخت های حرفه ای بهداشت داشته باشند خاطرنشان کرد: این اهتمام دوجنبه دارد که یک بخش آن مردم هستند که باید با رعایت بهداشت فردی و اجتماعی و عمل به توصیه ها و از طرف دیگر ایجاد فضای مناسب در اجرای بهداشت اجتماعی توسط دولت، فرصت چرخش کرونا در جامعه کاهش دهند.

 وی توجه به برنامه های درمانی، افزایش حداکثری میزان تستهای اختصاصی کرونا،  ایزولاسیون، شناسایی و قرنطینه کردن مبتلایان به کرونا و موارد تماس آنها را راهکار مناسبی برای کاهش بار بیماری در جامعه ذکر کرد و افزود: باید به دنبال درمان های موثر تر و همچنین برنامه های مشخصی برای شناسایی و کنترل تردد مبتلایان به کووید ۱۹ در دستور کار باشد.

تنها اقدامات پیشگیرانه می تواند مجال تغییرات ویرس ها را کم کند

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  شروع برنامه واکسیناسیون در سریع ترین زمان ممکن را برای کاهش آمار مبتلایان خواستار شد و افزود: هر چند ممکن است اطلاعات درستی درباره پایداری واکسن ها و ایمنی حاصل از آن نداشته باشیم اما با توجه به امنیت و کم خطر بودن واکسن ها در مقایسه با عفونت های  طبیعی ناشی از کرونا، همچنان اجرای برنامه واکسیناسیون یکی از مهمترین مواردی است که می تواند ایمنی در برابر کرونا را در بالاترین سطح محقق کند.

رییس مرکز تحقیقات ویرس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  با تاکید بر این که اگر چنانچه روش های کنترلی با اهتمام بیشتر اعمال شود، چرخش ویروس به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت گفت: تنها اقدامات پیشگیرانه می تواند مجال تغییرات ویرس ها را کاهش دهد.

 زنگ خطر جهش ویروسی خارج از کنترل

وی با اشاره به این که واریانتهای مختلف کووید ۱۹ در کشورهایی شناسایی شده که ویروس آزادانه در حال چرخش است، تاکید کرد: مقایسه آمارهای ابتلا به کرونا در کشورهایی نظیر انگلستان، برزیل، آفریقا و آلمان زنگ خطر جهش ویروسی خارج از کنترل را به صدا در می آورد.